İSTANBUL DEPREMİ VE TÜRKİYE’NİN SİSMİK GERÇEĞİ

Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya kuşağı üzerinde yer alıyor. Tarih boyunca büyük sarsıntılara sahne olan bu topraklar, defalarca yıkımlar ve yeniden inşalar gördü. Ancak son yıllarda en çok konuşulan konulardan biri, hiç şüphesiz, beklenen İstanbul depremi.

Bilim insanları, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Marmara Denizi açıklarında yer alan kısmında büyük bir enerji biriktiğini ve bu enerjinin 7'nin üzerinde bir depremle açığa çıkabileceğini söylüyor. 1999 Gölcük Depremi’nden sonra özellikle İstanbul ve çevresindeki yapıların depreme dayanıklılığı konusunda çalışmalar yapılsa da, hâlâ ciddi riskler bulunuyor. Binlerce yıllık geçmişiyle birçok büyük depreme şahit olan İstanbul, özellikle 1509 ve 1766 depremleriyle büyük yıkımlar yaşamıştı. 1509'daki deprem, "Küçük Kıyamet" olarak adlandırılmış ve İstanbul'da büyük yıkımlara yol açmıştı. Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılan restorasyonlarla şehir yeniden inşa edilse de, depremin etkileri uzun yıllar hissedilmişti.

Türkiye’nin deprem tarihi, bize sürekli olarak bu doğa olayına karşı hazırlıklı olmamız gerektiğini hatırlatıyor. 1939 Erzincan Depremi, 1999 Marmara Depremi ve 2023 Kahramanmaraş Depremleri, büyük can kayıplarına ve ekonomik zararlara yol açan felaketlerden sadece birkaçı. Türkiye'nin neredeyse tamamı aktif fay hatları üzerinde bulunduğundan, ülke çapında depreme karşı bilinçlenme ve önlem alma büyük bir zorunluluk haline gelmiştir.

Beklenen İstanbul depremi, sadece binaların çökmesiyle değil, ulaşım ve altyapı sistemlerinde yaratacağı büyük sorunlarla da ciddi bir risk oluşturmaktadır. İstanbul'un dar ve yoğun trafikle dolu yolları, olası bir deprem sonrası acil yardım ekiplerinin ulaşımını zorlaştırabilir. Köprüler, viyadükler ve tünellerin zarar görmesi, şehrin iki yakası arasındaki bağlantıyı sekteye uğratabilir. Toplu taşıma sistemleri, özellikle metro ve metrobüs hatları, sarsıntının büyüklüğüne bağlı olarak ciddi zararlar görebilir ve tahliye sürecini zorlaştırabilir.

Özellikle kıyı ilçelerinde ise tsunami riski ve deniz seviyesinin yükselmesi gibi faktörler büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Marmara Denizi kıyısında bulunan ilçelerde, sahil şeridindeki yapıların zarar görmesi ve su baskınları nedeniyle can ve mal kayıplarının artması mümkündür. Ayrıca, limanların ve deniz ulaşımının sekteye uğraması, lojistik ve yardım faaliyetlerini aksatabilir.

Maltepe'nin Deprem Riskleri ve Alınması Gereken Önlemler

Maltepe, bu risklerin en çok hissedilebileceği ilçelerden biridir. Kıyı şeridinin uzun olması nedeniyle olası bir tsunami tehdidi ciddi zararlar verebilir. Sahil bölgesindeki dolgu alanları, büyük bir sarsıntı anında zemin sıvılaşmasına uğrayabilir ve binaların çökmesine neden olabilir. Ayrıca, ilçedeki ulaşım hatlarının büyük bir kısmı ana arterler üzerine kurulu olduğundan, yolların hasar görmesi tahliye süreçlerini yavaşlatabilir. Maltepe'de yaşayan vatandaşların, deprem anında güvenli toplanma alanlarını iyi bilmesi ve yapı güvenliği konusunda gerekli önlemleri alması hayati önem taşımaktadır.

Maltepe’de özellikle sahil kesiminde yer alan yapıların zemin etüdünün dikkatlice yapılması ve gerekli güçlendirme çalışmalarının tamamlanması gerekmektedir. Ayrıca, bu bölgedeki hastaneler, okullar ve kamu binalarının depreme dayanıklılık açısından düzenli olarak denetlenmesi büyük önem taşımaktadır. Deprem sonrası olası ulaşım sıkıntıları göz önüne alındığında, acil durum toplanma alanlarının belirlenmesi ve halka duyurulması gerekmektedir. Sahil yolunun çökme riski ve olası su baskınları nedeniyle alternatif güzergâhlar oluşturulmalı ve afet sonrası tahliye planları yapılmalıdır.

Bugün yapılması gereken en önemli şey, depreme dayanıklı şehirler inşa etmek, mevcut yapıları güçlendirmek ve bireysel olarak da hazırlıklı olmaktır. Deprem eğitimi, afet çantalarının hazırlanması ve güvenli toplanma alanlarının belirlenmesi gibi önlemler hayati önem taşımaktadır. Ayrıca, yetkililerin de şehir planlamasında bilimsel verileri göz önünde bulundurması ve denetim mekanizmalarını daha sıkı hale getirmesi gerekmektedir.

Depremi önleyemeyiz, ancak alacağımız önlemlerle etkilerini en aza indirebiliriz. Unutmamak gerekir ki, deprem değil, ihmalkârlık öldürür. Türkiye'nin bu gerçeğiyle yüzleşmesi ve hazırlıklı olması, gelecekte yaşanabilecek felaketlerin önüne geçmek için büyük bir adımdır.